۱۰ چالش مهم فناوری در سال گذشته
سال گذشته شاهد رویدادهای زیادی در حوزه فناوری بودیم که میتوانند سرنوشت بشر را دگرگون کننده اما در این سال، فناوری همیشه موفق نبود و برخی شکستها نیز در کارنامه پیشرفتهای فناورانه ثبت شد.
۱.قطع ارتباطات ماهوارهای: سلاح جدید در جنگهای مدرن
جنگ روسیه و اوکراین در طول دو سال گذشته، اطلاعات زیادی را درباره وضعیت فعلی جنگ الکترونیک آشکار کرده است. در اوایل سال ۲۰۲۳ مشخص شد که یکی از شاخههای جدید جنگ الکترونیک، اختلال در ارتباطات ماهوارههای مدار پایین زمین (LEO) است. این ماهوارهها که معمولاً از نوع کیوبست هستند و در ارتفاع ۲۰۰۰ کیلومتری یا پایینتر از آن در مدار قرار دارند، چالشهای جدیدی را برای اختلال در ارتباطات ماهوارهای نسبت به همتایان خود در مدار زمین ایجاد کردهاند.
یکی از ویژگیهای کلیدی برای مجموعه ماهوارههای LEO، نیاز آنها به انتقال مکرر سیگنالها به ماهوارهی بعدی است. این انتقالها تقریباً هر ۷ تا ۱۰ دقیقه یکبار باید انجام شوند و هر بار فرصتی جدید برای مختل کردن سیگنال توسط دستگاههای اخلالگر ایجاد میشود. ماهوارههای LEO همچنین بهطور کلی فضای کمتری دارند و قدرت پردازش و انرژی کمتری برای تدابیر امنیتی در مقایسه با ماهوارههای بزرگتر دارند.
بعد از اقدامات روسیه تلاشهای زیادی برای ایمنتر کردن ماهوارههای جدید در حال انجام است که نیاز به بازنگری زیادی در نحوه طراحی و ساخت هزاران ماهوارهای که این شبکههای در حال رشد را تشکیل میدهند، دارد.
۲. 5G با سرعتی کمتر از انتظار اولیه
سال ۲۰۲۳ احتمالا سالی بود که نسل پنجم شبکه موبایل (5G) به طور گسترده مورد استفاده قرار گرفت. اما سرعت این شبکه به اندازه انتظاری که صنعت مخابرات داشت، بالا نبود. به طور خاص، سرعت دانلود و آپلود در شبکههای 5G در سراسر جهان نسبت به سال قبل کاهش پیدا کرد.
البته این کاهش سرعت 5G دلایل دیگری هم دارد. برای مثال، هر نسل جدید تلفن همراه در ابتدای کار با مشکلاتی روبرو میشود. وقتی شبکه جدید ساخته میشود، سرعت بالا است اما با افزایش تعداد کاربران، سرعت کاهش پیدا میکند. اما 5G مشکلات خاص خودش را هم دارد.تکیه بر شبکه 4G، استفاده نکردن از فرکانس هایی که باعث افزایش سرعت میشوند و پیچیدگی بالای فناوریهای استفاده شده در شبکه 5G از جمله این مشکلات است.
۳. اعترافات وین سرف به اشتباهات خود
وین سرف، معروف به «پدر اینترنت»، برنده مدال افتخار IEEE در سال ۲۰۲۳ در مصاحبه ای به اشتباهات خود در طول سالیان گذشته در حیطه فناوری اعتراف کرد. سرف در روزهای اولیه اینترنت نقش مهمی داشت و بخش بزرگی از زیرساختهای شبکه جهانی را که امروزه به آن وابستهایم، ایجاد کرد.
سرف در گفتگو با IEEE Spectrum سه اشتباه خود در توسعه مجموعه پروتکل اینترنتی (TCP/IP) را بیان کرد. این اشتباهات ممکن است اکنون واضح به نظر برسند، مانند اینکه به چه تعداد بیت برای آدرسهای اینترنتی نیاز است (۳۲ بیت کافی نبود!) یا امنیت چقدر مهم است اما نباید فراموش کنیم پیشبینی این مسائل در سال های ابتدایی پیدایش اینترنت کار بسیار سختی بوده است.
۴.آینه معکوسکننده زمان حرکت نور
در یک تحقیق عجیب گروهی از محققان دانشگاههای نیویورک کشف کردند که چگونه میتوان یک سیگنال را از چیزی به نام «رابط زمانی» عبور داد. نتیجه این کار این است که کل سیگنال طوری رفتار میکند که انگار در زمان به عقب حرکت میکند. البته، سیگنال واقعاً به گذشته سفر نمیکند. یکی از راههای درک این پدیده این است که آن را شبیه ضبط کردن صدای خودتان در حال گفتن یک کلمه و سپس پخش کردن آن به صورت برعکس تصور کنید.
۵. گوگل کلیدهای منعطف کوانتومی را توسعه داد
ظهور قریبالوقوع رایانههای کوانتومی محققان امنیت سایبری را به دنبال راههایی برای ساخت سیستمهای رمزنگاری منعطف در برابر قابلیتهای جدید این رایانهها واداشته است. محققان گوگل راه حلی برای کلیدهای امنیتی مقاوم در برابر کوانتوم ارائه کردهاند.
البته کلیدهای امنیتی تاکنون پذیرش گستردهای نداشتهاند و رمزهای عبور همچنان رایجتر هستند. اما استفاده از آنها در حال افزایش است و به دلیل نیاز به اتصال فیزیکی کلید به رایانه برای دسترسی به یک برنامه یا سرویس، هک کردن آنها دشوارتر است. محققان گوگل کمک کردهاند تا اطمینان حاصل شود که محبوبیت روزافزون این کلیدها با فراگیر شدن رایانههای کوانتومی و شکسته شدن رمزنگاری سنتی مختل نخواهد شد.
۶.آیا میتوانیم یک فرد را از صدای او تشخیص دهیم؟
در دسامبر ۲۰۲۰، یک تماس کمک اضطراری مشکوک از قایقی در سواحل مین، تحقیقاتی را درباره اصالت آن آغاز کرد که به احیای چیزی به نام «اثر انگشت صوتی» منجر شد. درست همانطور که از اثر انگشت منحصر به فرد یک فرد برای شناسایی او استفاده میشود، ایده اثر انگشت صوتی این است که با داشتن یک ضبط صدا، بتوان همین کار را با صدای یک فرد انجام داد.
این تکنیک گذشتهای بحثبرانگیز داشته است. این مفهوم برای اولین بار در حدود سال ۱۹۱۱ مطرح شد، اما تنها در دهه ۱۹۶۰ به شهرت رسید. با این حال، از سال ۱۹۷۹ اعتبار خود را حداقل تا چند سال گذشته از دست داد. اثربخشی این فناوری ثابت نشده است. سرویس مخفی ایالات متحده ادعا میکند که میتواند فردی را از یک صف صوتی شناسایی کند و دادگاههای چین قبلاً صدها حکم را با در نظر گرفتن اثر انگشت صوتی صادر کردهاند. اما فقدان استانداردها و وابستگی روزافزون به مدلهای یادگیری عمیق برای تطبیق صدا (مدلهایی که نمیتوانند ارتباطات ایجاد شده توسط خود را توضیح دهند) نشان میدهد که تا زمانی که اثر انگشت صوتی در دادگاهها پذیرفته شود، راه طولانی در پیش است.
۷.چگونه پلیس از سوابق دیجیتال شورش در کاپیتول بهرهبرداری کرد
شورش در ساختمان کنگره آمریکا در ۶ ژانویه ۲۰۲۱ به بزرگترین تحقیقات جمعی در تاریخ ایالات متحده منجر شد، زیرا اداره تحقیقات فدرال به دنبال ردیابی و شناسایی هر چه بیشتر شرکتکنندگان بود. اما FBI برای شناسایی اعتراض کنندگان از فناوریها و تکنیکهای پیشرفته استفاده نکرد، بلکه از همان تکنیکهای نظارتی استفاده کرد که هر روز و حتی در کوچکترین پروندههای جنایی استفاده میشود.
آنچه واقعاً تحقیقات FBI را از هر چیزی که قبلاً انجام شده بود متمایز میکرد، همانطور که مارک هریس در سالگرد دو سالگی این حادثه نوشت، مقیاس عظیم ابزارهای نظارتی است که FBI از آنها استفاده کرد و پیامدهای مهم آن برای آینده نظارت دیجیتال است.
۸. رکوردشکنی سرعت ۲۰۲ گیگابیت بر ثانیه در ارتباطات لیزری ناسا
امسال، ناسا با پرتاب ۲۰۲ گیگابیت داده در ثانیه از سیستم TBIRD خود ( TeraByte InfraRed Delivery) رکورد سرعت ارتباطات لیزری را شکست. TBIRD روی ماهواره (Pathfinder Technology Demonstrator 3) که تقریباً ۵۳۰ کیلومتر بالای سطح زمین در حال چرخش است، قرار دارد. این دستاورد رکورد ارتباطات لیزری که سال گذشته توسط TBIRD ثبت شده بود را دو برابر کرد.
علاوه بر چالشهای زیادی که تیم TBIRD با آنها روبرو بود، تیم همچنین باید اطمینان حاصل میکرد که قطعاتی که برای استفاده زمینی طراحی شدهاند، میتوانند سختیهای پرتاب و محیط خشن فضا را تحمل کنند. به عنوان مثال، در یکی از آزمایشهای اولیه خلا قبل از پرتاب، فیبرهای نوری سیستم ذوب شدند زیرا گرما به اندازه کافی دفع نمیشد. پژوهشگران امیدوارند بتوانند ارتباطات لیزری را تا ماه گسترش دهند. این تکنولوژی در سیاره زمین نیز کاربردهای فراوانی خواهد داشت.
۹.کوری داکترو: قابلیت همکاری میتواند اینترنت آزاد را نجات دهد
کوری داکترو، نویسنده و فعال در زمینه فناوری و حقوق دیجیتال در مصاحبهای در سپتامبر ۲۰۲۳ داشت که مورد توجه فعالان حیطه فناوری قرار گرفت که در ادامه به طور خلاصه به آن میپردازیم. استدلال داکترو این است که هر چه شرکتهای فناوری بزرگتر شوند، خطر از دست دادن کاربران آنها بیشتر میشود. به عبارت دیگر، وقتی یک شرکت به انحصار (یا نزدیک به آن) تبدیل میشود، راحتتر میتواند از«چه چیزی برای کاربران ما و کسب و کار خوب است» بهسادگی به چه چیزی برای کسب و کار ما خوب است تغییر جهت دهد.
برای داکترو، همکاری کلید موفقیت اینترنت در آینده است. امکان همکاری ساده و راحت افراد باید فراهم باشد. این نیازمند معکوس کردن روند شرکتهای فناوری برای تبدیل پلتفرمها، خدمات و برنامههایشان است. در عوض، داکترو میخواهد یک چرخه فعال برای کاربران را ببیند که در آن کاربران بتوانند به راحتی بین خدمات جابجا شوند و شرکتها را مجبور به انجام فعالیت و کار مفید برای مصرفکنندگان کنند.
۱۰.کابلهای فیبر نوری: آشکارسازهای طبیعی زلزله
کابلهای فیبر نوری که برای انتقال سریع حجم زیادی از دادهها استفاده میشوند . مشخص شده است، آنها در تشخیص زلزلهها نیز عالی عمل میکنند. بهدلیل واسطه انتقال پرتوهای نوری از طریق فیبرهای شیشهای، آنها به طور طبیعی نسبت به هر نوع ارتعاش، از جمله ارتعاشات ناشی از زلزله، حساس هستند.
زلزلهنگارها هزینه زیادی برای نگهداری دارند (فقط در ایالت کالیفرنیا بیش از ۷۰۰ عدد از آنها وجود دارد که هر کدام یک تا ۵۰ هزار دلار هزینه دارند.) البته که نصب کابلهای فیبر نوری هم ارزان نیست اما آنها میتوانند همزمان به عنوان کانالهای ارتباطی و آشکارسازهای زلزله عمل کنند.
منبع: IEEE